Dr. G.J.B. Verbeet schreef over Maastricht, Belgische Frontstad op Neutraal gebied
Een andere kijk op de periode 1914-1918 in beide Limburgen
1914-1918: beide Limburgen hebben in elkaars nabijheid de geduchte Eerste Wereldoorlog beleefd in onderlinge solidariteit. Zoals in geheel Nederland werden er humanitaire prestaties geleverd, waaronder hulp aan Belgische vluchtelingen of militaire geïnterneerden.
Solidariteit en humanitaire hulp
Echter, aan één aspect is in de geschiedschrijving over neutraal Nederland in 1914-1918 geen of nauwelijks aandacht besteed. Het betreft de bereidheid van meerdere burgers in Limburg, Noord-Brabant en Zeeuws-Vlaanderen om het Belgische verzet tegenover de Duitse bezetting bij te staan.
In de beide Limburgen is nog nauwelijks iets bekend over hoeveel belangrijke steun is bijgedragen. Terwijl met behulp van deze steun de in hoog geladen voltage vierdraadversperring gepasseerd kon worden om daarna via Nederland waardevolle informatie te verschaffen aan de Britse Secret Service, die in Rotterdam een zetel kende. En ook in Hasselt zijn er activiteiten ontwikkeld die van cruciaal belang zijn geweest voor het verloop van de Eerste Wereldoorlog.
De plaats van Maastricht
Maastricht, Belgische frontstad op neutraal gebied vanwege de gewaardeerde hulp die aan het nabije België geboden werd. Naast georganiseerde steun aan het Belgische verzet was er ook plaats voor de verzorging van Duitse gewonden.
Aan al deze onderbelichte aspecten wordt in dit boek welverdiende aandacht besteed. Daarmee vertegenwoordigt dit werk van Dr. Verbeet een andere benadering in de aandacht voor de Nederlandse geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog 1914-1918.
Recensie Nederlandse Bibliotheekdienst
De auteur is historicus en publiceerde eerder over Limburgse geschiedenis. Wat gebeurde er tijdens de Eerste Wereldoorlog in Nederlands en Belgisch Limburg? Aan de orde komen: Nederland neutraal, de verdediging en de verovering van Belgisch Limburg, de Nederlands-Limburgse zorg voor hun gevluchte buren en gewonde Duitse en Belgische soldaten, de economie, de smokkel, het Belgisch verzet (ook actief in Nederland), de grens (‘de’ draad van 2000 volt), de spionagenetwerken waaronder de activiteiten van de Engelse en Duitse geheime diensten in Maastricht, en het barbaarse optreden van de Duitse bezetter. En, heel belangrijk: de pogingen van België om na 1918 Nederlands Limburg te annexeren. Een uniek boek. In kort bestek wordt een veelomvattend, helder overzicht gegeven aan de hand van gedetailleerde gegevens. Onmisbaar voor scriptieschrijvers. Nodigt uit tot verdere studie over dit nauwelijks bekende onderwerp. Bevat uitgebreide bronvermelding.
Drs. H.H.M. Meyer
Hieronder treft u de review in video:
Enkele belangrijke momenten uit 1917
Arras, gelegen in de Britse zone in het noorden van Frankrijk op slechts enkele kilometers van het front, zou het vertrekpunt worden van een gemeenschappelijke actie van de Fransen, Britten en Canadezen om het Duitse front te doorbreken, de Slag van Arras, in april 1917. Om bloedbaden zoals bij Verdun en de Somme te vermijden werden de troepen via een uitgebreid ondergronds netwerk van ongeveer 20 km naar de Duitse linie geleid. Het graafwerk daarvoor werd toevertrouwd aan Schotse en Nieuw-Zeelandse tunnelgravers. Eind maart 1917 waren de graafwerkzaamheden klaar. De ondergrondse kelders en tunnels, die voorzien waren van elektriciteit, sanitaire voorzieningen en zelfs een hospitaal dat plaats bood aan 700 gewonden, konden 24.000 man herbergen.
Op 9 april 1917 trok het Britse leger, bestaande uit vier Canadese divisies, ten strijde tegen de Duitser die zich al meer dan twee en een halfjaar op de heuvels bij het dorp Vimy verschanst hadden. Na twee dagen van verwoede gevechten boekten de Britten succes en moest de vijand zich terugtrekken achter de tweede Duitse linie, maar de Duitsers slaagden erin om de Britse aanval tot stilstand te brengen. Die was bedoeld als afleidingsoffensief om de Duitse reserve troepen we te lokken van een massale aanval op de Chemin de Dames. Een 200 meter hoog gelegen heuvelrug. De daar geplande doorbraak op 16 en 17 april, de slag van Arras, werd echter een bloedige nederlaag.
De Franse infanterie werd massaal in elkaar gehakt door het Duitse artillerievuur. De Britten boekten weliswaar 10 kilometer terreinwinst en ontsloten de stad Arras, maar de tol was hoog. Na de tweede mislukte poging van de Fransen, op 5 mei, om door de Duitse verdediging te breken, braken op 20 mei 1917 de eerste muiterijen uit onder de Franse troepen aan het front.
Geheime berichten naar de British Secret Service in WO 1
Tot 1914 was het voor de Fransen de gewoonte om geheime berichten over te dragen via twee Zwitserse lijnen. Dit ging niet snel. Toen het mogelijk bleek via Luik naar Maastricht berichten veilig over te brengen richting Engeland werd besloten de berichten over het bezette België over te dragen aan de British Secret Service.
De consul in Rotterdam was George Manfield Smith Cumming, die kon rekenen op de hulp van de Brit George Berkeley Manse. Als leider voor de activiteiten via het neutrale Nederland werd aangetrokken Richard Bolton Tinsley een voormalig koopvaardijofficier en reserveofficier van de Royal Navy. Sinds 1909 woonde hij in Rotterdam als directeur van de Uranium Steamship Company, gespecialiseerd in het overbrengen van Oost-Europese Joodse volksverhuizers naar de VS. Daarvoor kreeg hij financiële steun. In Katendrecht richtte hij een eenvoudig Uranium Hotel in waar 2.400 mensen goedkoop over tijdelijk onderdak konden beschikken. Tinsley trok voor zijn nieuwe taak circa 400 medewerkers aan in Nederland, België en Duitsland, waarvoor hem 5.000 Engelse ponden per maand ter beschikking stonden. Voor het aantrekken van de juiste personen in Maastricht en de tussenliggende plaatsen naar Vlissingen was generaal Laurence Oppenheim aangetrokken.
Spionage over militaire activiteiten in Limburg
Behalve berichten over de Duitse treinenloop waren natuurlijk ook Duitse militaire activiteiten uit Belgisch Limburg te melden. Het militaire kamp van Beverlo zou van 1914 tot 1918 huisvesting zijn voor meerdere Duitse legertroepen. Het kamp diende als oefenterrein voor de nieuw in te zetten militairen. Het was ook een rustplaats voor moe gestreden soldaten. Ook kwam er een oefenterrein voor mortieren en met behulp van honden als proefdieren werden gasaanvallen voorbereid. Nabij As werd een oefenplaats ingericht voor vliegeniers die daar in schietoefeningen voor vliegeniers getraind werden. Dit waren interessante plaatsen, Engeland wilde graag van op de hoogte gehouden worden.
Het boek 1914-1918 Moeilijke jaren voor de beide Limburgen van Dr. Geert Verbeet hierin staan veel tot nu nog onbekende gebeurtenissen beschreven.
