Levenslang | Frans Gillis uit Antwerpen

Goed beschreven situaties en personen

Levenslang: In dit 4e boek van de Antwerpenaar Frans Gillis maken we kennis met Ronald, een oudere man die na de dood van zijn vrouw zijn intrek neemt in een serviceflat. Daar kijkt hij terug op zijn leven en haalt herinneringen op van zijn neef Désiré, die net uit een psychiatrische instelling is ontslagen. Hij begint er ook een verhaal te schrijven waarin veel gelijkenissen tussen hemzelf en het hoofdpersonage Edwin. Dit leven verloopt vrij burgerlijk, tot Edwin een vorm van depressie krijgt. Wanneer die dat is te bovengekomen vraagt Ronald zich af of Edwin, de persoon die hij heeft gecreëerd het niet beter voor heeft dan hijzelf.

Maak kennis met Levenslang:

Een hoog flatgebouw, een groot raam dat uitkijkt over een stad, straten, daken, schoorstenen. In de verte een rij hoge kale bomen, met daarachter een rode zon die het voor bekeken houdt en aanstalten maakt om langzaam achter de boomtoppen weg te zinken. Vijf minuten, drie minuten, één minuut, dan resten er enkel nog rode strepen met een oranje randje. Aan het raam staat een man. Als de duisternis zo ver is opgerukt dat ze het laatste streepje heeft weggeveegd, keert hij zich om. Hij verdwijnt in zijn nog gezellig ingerichte maar sfeerloos geworden flat, waaruit het leven zich heeft teruggetrok¬ken, als uit een weinig bezocht museum.
De man vraagt zich af: Zal ze vannacht komen?

Hij gaat naar de piano. Daarop staat een portret van zijn zoon, zijn zoon die zo dikwijls op deze piano speelde, nu eens zacht en met veel gevoel de toetsen strelend, dan weer snel als een virtuoos over het klavier vliegend. Muzikant is hij niet geworden. Ernaast het portret van zijn broer. Van hem hangt aan de muur boven de piano een kleurrijke aquarel, een aquarel die in de tekenacademie werd gezien als die van een belof¬tevol iemand. Kunstschilder is hij niet geworden.
Dan is zij er. Door deuren en muren heen, geluidloos alsof ze op haar tenen loopt, zo zacht is ze binnengeko¬men. Hij voelt haar aanwezigheid, net of ze zijn huid streelt. Even later bereikt haar stem zijn oren, teder, als gedragen door de zucht van een warme wind in een zomernacht.
Ben je weer melancholisch?
Haar vraag verwondert hem niet want hij weet dat ze hem doorziet en dat haar vraag niet meer is dan een licht verwijt dat niet vraagt om weerlegd te worden.
Je weet toch, het leven gaat verder, het trekt zich van onze wensen niets aan, het heeft zijn eigen wetten die veel sterker zijn dan de wetten die wij maken.
“Dat is juist het probleem. Nog altijd weiger ik mij neer te leggen bij wie of wat de wereld regisseert.”
Ik weet het. Je bent altijd nogal hardleers geweest.
Ook dit moet hij toegeven. Daarom zwijgt hij, even toch, tot de minuten op de klok hem zo gehaast lijken, alsof ze hem eraan willen herinneren hoe kost-baar de tijd deze nacht voor hem is.
“Blijf alsjeblieft vannacht bij mij, dan wordt de eenzaamheid machteloos en is ze niet meer in staat mijn hele lijf te doorkerven.”
Ik zal blijven. Deze nacht is voor ons, maar je weet heel goed dat dit enkel kan tot het daglicht komt om ons geesten te verjagen.

Eerder verschenen van Frans Gillis:

• De schreeuw,
• Theo, fragmenten uit een leven en
• In verwarring.

Recensie

De vierde roman met de titel Levenslang van Frans Gilles vertelt hoe de oude Ronald Jederman, na het overlijden van zijn vrouw, in een verzorgingshuis delen van zijn op zich goed verlopen leven overdenkt. Hij fixeert zich op zijn neef Désiré, die als enig kind uiterst begaafd en succesvol was, maar ten slotte psychisch zo getormenteerd raakte dat hij in een inrichting terechtkwam, waar hij met Jederman correspondeerde. Jederman schrijft ook een verhaal: hoe het leven van een zekere Edwin – ook enig kind, zeer begaafd en succesvol advocaat – uitloopt in leegte en de geestelijke worsteling met de vraag wat hij met zijn leven aan moet. Van kind af aan bestond dat uit ‘moeten’ en op zijn 51e weet hij zich daaruit te bevrijden. Dat blijkt ook het dilemma van de protagonist te zijn: hoe moet hij zich van zichzelf verlossen? Désiré lukt het niet. Gilles verweeft op een kunstige manier drie personen, zonder deze te mengen, waardoor dit in mooi Zuid-Nederlands geschreven verhaal zeer lezenswaardig is.

Bibliotheekdienst Mr. J.J. Groen

Mosae Libro is een Imprint van Boekenplan.

Bekijk ook de trailer.

Het boek is te koop bij bol.com